Platon'un ölüm hikayesi Vezüv'ün kalıntılarından ortaya çıktı

Pisa Üniversitesi'nden araştırmacılar, antik Yunan'ın en büyük filozoflarından Platon'un son saatlerini anlattığı iddia edilen bir makale keşfetti.

Anlatı, MS 79'da Vezüv Yanardağı'nın patlamasıyla neredeyse tamamen yok olan bir papirüs tomarında bulundu.

Metinde Sokrates'in öğrencisi, M.Ö. 348'de ölen filozofun öyküsünü anlatıyor. Yunan filozof, Trakyalı bir kölenin kendisine flüt çalmasını dinlerken yatakta öldüğünü iddia ediyor. Makalede onun Atina Akademisi'nin bahçesinde, ilham perileri için kutsal olan bir tapınağın yakınına gömüldüğü belirtiliyor.

Platon'un anlatısına ilişkin bu son araştırma, Napoli Üniversitesi'nden Profesör Graziano Ranocchia tarafından yürütüldü. Ranocchia'nın ekibi papirüsü biyonik gözle okudu.

Ranocchia, Napoli Ulusal Kütüphanesi'ndeki bir sunumda “son teknoloji tanısal görüntüleme tekniklerini” anlatırken, “Sonunda daha önce erişilemez görünen metinlerin yeni kısımlarını okuyup çözebiliyoruz” dedi.

Bu yeni metin, Epikurosçu filozof Philodemus tarafından öne sürülen, Platon'un ölümüyle ilgili önceden inanılan bazı ayrıntılarla tutarlıdır, ancak onun son anlarındaki davranışı hakkında potansiyel bilgiler ekler. Ancak buradaki bilgiler Diogenes Laertius'un Platon'un bir düğün ziyafeti sırasında öldüğü yönündeki açıklamasıyla çelişmektedir.

Makale ayrıca Platon'un Akademi'de ilk kez nereye gömülmüş olabileceğine de dikkat çekiyor.

Parşömenler, ölümüyle ilgili ayrıntılara ek olarak, Platon'un hayatıyla ilgili bilgileri de açığa çıkarma potansiyeli taşıyordu. Bu, Platon'un MÖ 404 civarında Spartalılar adayı fethettiğinde veya Sokrates'in idamından beş yıl sonra Aegina adasında köle olarak satılmış olabileceğini öne sürüyor.

Bu, Vezüv Yanardağı'nın patlamasının neden olduğu hasar nedeniyle daha önce okunamaz olduğu düşünülen parşömenlerden oluşan ünlü Herculaneum Papyrus'un şifresini çözen son keşif.

Herculaneum Papyrus, 1752 yılında bir çiftçi tarafından keşfedildi. Kömürleşmiş parşömenlerin çoğunun başlangıçta sadece kömür olduğu düşünülüyordu. Kömürleşmiş papirüsün altında sıkışıp kalmış tarihsel bilginin genişliği ancak birisi mektubun soluk yazısını fark ettiğinde ortaya çıktı.

Bazı hassas parşömenlerin şifresini çözmeye yönelik ilk girişimler bunların yok olmasına yol açsa da, diğer yüzlerce parşömen dünya çapındaki müzelerde korunmuştur.

Herculaneum Papyrus'un şifresinin çözülmesini teşvik etmek amacıyla, kömürleşmiş parşömenleri öne çıkarmayı başaran araştırmacılar için 2023 yılında 1 milyon doların üzerinde bir ödül havuzuyla Vesuvius Challenge düzenlendi.

21 yaşındaki Luke Farritor, “PORΦΥΡΑ” (mor) kelimesini bulduğunda parşömenlerdeki ilk kelimenin tamamını başarıyla çözdüğü için 40.000 dolar kazandı.

Bu yılın başlarında Youssef Nader, Julian Schilliger ve Farritor, papirüs parşömenlerinden birinin %5'ini başarıyla çözerek 850.000 dolarlık büyük ödülü kazandı.